e-WLD begrippen 

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 1

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
groeien aard hebben: aard hebben (Achel, ... ), aarden: aarden (Heers, ... ), (vervoegde vorm, "het koren aardt")  īǝrt (Leopoldsburg), ōt (Diepenbeek, ... ), ōǝrt (Genk, ... ), ǭǝt (Ulbeek), accorderen: accorderen (Kwaadmechelen), bijkomen: bie gekaome (As), biegekoemen (Bocholt), bijgekeume (Hasselt), bijgekomen (Genk), bègekomə (Koersel), bɛigəmāk (Stokkem), goed bijgekomen (Neerpelt), is bijgekomen (Neerpelt), tès goet bèè.gekoo.me (Zolder), In dikte.  biejkômmen (Geistingen), bijwinnen: profiteren wordt volgens de informant niet in deze betekenis gebruikt.  bijgewonne (Heusden), blanken: blaŋkǝ (Margraten), deugen: deugen (Hamont, ... ), dijen: dijen (Mal, ... ), dikker worden: dieker wēre (Kessel), doorschieten: doorschietten (Eksel), een scheut krijgen: (= versnelling)  ne sjōēt make (As), PLAATS: De informant geeft als gehucht Kiefhoek op.  scheut kriegen (Eksel), Van kinderen, ook.  ne sjoët kreige (Bilzen), Van kinderen.  ne scheu.t krèè.ge (Zolder), gaan: gaan (Kinrooi, ... ), gedijen: gedijen (Berverlo, ... ), geluk brengen: geluk brengen (Voort), gewinnen: gewinnen (Beringen), goed groeien: gōed gegräöid (Oirlo), hij het sech gut gegryt (Neerpelt), goed op willen: wilt gōd op (Genk), goed profiteren: profeteert goed (Peer), Van baby (geprof. v.d. moedermelk).  et hit goet geprófeteert (Zolder), goed wassen: gōed gewasse (Oirlo), groeien: (greuje) (Heel), (op)gruien (Eksel), chruiə (Oostrum), greue (Geleen, ... ), greuie (Venlo), greuien (Rekem), greuijen (Born), greuje (Afferden, ... ), greuje(n) (Maaseik), greujen (Ospel, ... ), greujĕ (Roermond), greujö (Stevensweert), greujə (Borgharen, ... ), greuïə (Amby), greuə (Montfort), grewje (Kapel-in-t-Zand), grēūje (Amby), grēūjə (Maastricht), grĕŭie (Tegelen), grĕŭiə (Tegelen), groeien (Geleen, ... ), groeiə (Panningen), groeje (Bocholt), groejə (Leopoldsburg), groi̯ǝ (Koersel, ... ), gru-je (Kunrade), gru.jə (Hulsberg), gruie (Maasbree, ... ), gruien (Broekhuizen, ... ), gruije (Geysteren, ... ), gruijə (Oirsbeek, ... ), gruiə (Beesel, ... ), grui̯ǝ (Berverlo, ... ), gruje (Grathem, ... ), grujen (Achel, ... ), grujje (Hasselt, ... ), gruuje (Ell, ... ), gruujə (Oirlo, ... ), gruìjen (Ophoven), grūjə (Thorn), grūūjə (Heel, ... ), grūəjə (Putbroek), grŭje (Heerlerbaan/Kaumer), grŭjjə (Nieuwenhagen), gry(3)̄jə (Roermond), grȳi̯ǝ (Hunsel, ... ), grèùie (Afferden), grèùjə (Meijel), grêuje (Swalmen), grêujə (Schimmert), gröje (Grubbenvorst, ... ), gröjje (Kaulille, ... ), grööje (Bergen, ... ), grø:jə (Tegelen), grøi̯ǝ (Achel, ... ), grøi̯ǝn (Kwaadmechelen), grøjə (Haelen, ... ), grø̄i̯ǝ (Alken, ... ), grø̄n (Houthalen), grø̄ǝ (Amby, ... ), grø̄ǝi̯ǝ (Arcen, ... ), grø̜̄i̯ǝ (Afferden, ... ), grú:jə (Heel, ... ), grûîen (Venray), grüjen (Hushoven), grēi̯ǝ (Gerdingen), gręi̯ǝ (Ophoven), grōi̯ǝ (Maaseik, ... ), grǫi̯ǝ (Herk-de-Stad), gəgrēūjt (Reuver), gəgruit (Overpelt), is gegroeit (Achel), xrujə (Reuver, ... ), xryən (Venray), xrøjə (Geleen), B.v. groeit herd.  groeien (Lommel), In grootte.  grujen (Geistingen), PLAATS: De informant geeft als gehucht Kiefhoek op.  gruiën (Eksel), groeispurt (zn.): (groeispurt) (Eksel), groenen: jrø̜̄nǝn (Kelmis), groot worden: groewət gewərrə (Tessenderlo, ... ), groeët wèèren (Eksel), grooit geworen (Hechtel), grōēt wĕre (Tegelen), gruut wië.re (Zolder), groter worden: graoter wairre (Grathem), graoter wère (Linne, ... ), groater waire (Geleen), groater weren (Stein), groater wède (Welten), groater wêren (Valkenburg), groater wëere (Houthem), groatər wêrən (Elsloo), groawter wä:ren (Berg-aan-de-Maas), groātər wèrə (Geleen), grodder werre (Venray), groeater wĕre (Heel), groeater wère (Berg-en-Terblijt, ... ), groeater wèèrde (Bemelen), groeeter waere (Weert), groejter wèren (Ospel), groeoiter wère (Stevensweert), groeser waide (Spekholzerheide), groete weren (Venlo), groeter waere (Velden), groeter waire (Blerick), groeter wedde (Ingber), groeter weehren (Peer), groeter weere (Mheer), groeter weurde (Amby, ... ), groeter weure (Maastricht), groeter wēre (Weert), groeter wièrde (Eckelrade), groeter wèrde (Gronsveld), groeter wère (Caberg), groeter wéúrde (Borgharen), groetər weurdə (Amby), groeweter gewonen (Achel), groeweter wèjede (Vijlen), groewətər wä:də (Mechelen), groeëter waede (Vijlen), groeëter wedde (Gulpen), groeëter weere (Itteren), groeëter weeëde (Heerlen), groeëter weëde (Nieuwenhagen), groeëter wieëre (Maaseik), groeëter wèere (Velden), groeëter wêrre (Hunsel, ... ), groeəter wedde (Gulpen), groeəter wèhdə (Eys), groeətər worrə (Oirlo), groeətər wèdə (Wijlre), groiter wairde (Valkenburg), groiter weere (Meerssen), groiter weren (Geulle), groiter wère (Jabeek), groiter wèrre (Schimmert), groiter wêrre (Valkenburg), groitĕr weerdĕ (Meerssen), groitər wairə (Thorn), groitər wèrrə (Laar), groitər wêêrə (Berg-en-Terblijt), groo(e)tər wèèrde (Hoensbroek), grooetər wâîrə (Heel), grooēt waere (Herten (bij Roermond)), grooter waere (Limbricht, ... ), grooter waire (Swalmen), grooter werde (Oirsbeek), grooter wèrde (Amstenrade), grooter wère (Guttecoven, ... ), grooter wèren (Berg-aan-de-Maas), grootĕr wairĕ (Roermond), groter waire (Herten (bij Roermond)), groter wearde (Klimmen), groter werde (Brunssum), groter werre (Venray), groter worden (Vlijtingen), groter worre (Gennep), groter wère (Baarlo, ... ), groter wêrde (Bingelrade), grotter waeren (Broekhuizen), grotter waire (Steyl), grotter werde (Margraten), grotter werre (Stein), grotter wēre (Vlodrop), grotter wède (Nieuwenhagen), grottər werən (Venray), grottər wêrə (Brunssum), grotər waire (Melick), grotər wairə (Roermond), grotər wērə (Panningen), grotər wèrə (Reuver, ... ), grotər wɛ:rə (Tegelen), groàter wèrde (Puth), groàter wère (Pey), groäter wèrde (Schin-op-Geul), groèter wère (Roggel), groèter wèrren (Hushoven), groèuter wère (Beek), groëeter wère (Tungelroy), groëter waere (Grubbenvorst), groëter woeürre (Buggenum), groëter wäre (Reijmerstok), groëter wère (Blerick), groëtər wairə (Stramproy), groîter waere (Geulle), grōatər wèrə (Reuver), grōēter waere (Dieteren), grōēter were (Horst), grōēter wēūrde (Amby), grōēter wèrde (Wahlwiller), grōōter wère (Kessel), grōter wère (Stramproy), grōtter werre (Wanssum), grōtər wairə (Pey), grōtər wè:rə (Roosteren), grōəter wèrə (Putbroek), grŏĕtter wêrĕ (Oirsbeek), grŏĕtər wēūrə (Maastricht), grŏiter wère (Urmond), grŏŏter wēre (Kessel), grŏŏtər werrə (Oostrum), grŏter waëre (Sevenum), grŏter worre (Gennep), grŏter wère (Helden/Everlo), grŏtter wère (Schinnen), grŏuter waeren (Leveroy), grŏəter wère (Tegelen), gru:tər weärdə (Sint-Geertruid), gru:tər weärə (Noorbeek), gruter wēre (Arcen), gruter worden (Kerkhoven), grutter waede (Schaesberg), grutter waere (Hechtel, ... ), grutter weehede (Waubach), grutter werre (Merselo, ... ), grutter worden (Gennep), grutter wèëde (Heerlen), gruttər weeədə (Heerlen), grutər wèrə (Belfeld, ... ), gruətər wèrə (Horn), grūtər wyərdə (Sint-Geertruid), grūtər wère (Koningsbosch), grūətər wørə (Haelen), grwater weere (Meerssen), grwoater wèrre (Nuth/Aalbeek), grèuter wére (Lottum), grò:ətər wêərdə (Merkelbeek), gròtter worre (Geysteren), gròttər wè:rə (Sevenum), gròttər wèrre (Oostrum), gròtər wèrə (Munstergeleen), gròtər wêrə (Panningen), gròòtter worre (Afferden), gròùeter wê:re (Haelen), grótter wɛrre (Leunen), grótər wèrə (Meijel), gróótər wairə (Schinveld), grôtər wei̯rə (Roermond), grôâter wêre (Beegden), grôêter waere (Boekend), grôêter wedde (Gulpen), grôêtər wèrə (Velden), grôôter wèden (Wijlre), grötter janne (Val-Meer), grötter waere (Lottum), grötter werre (Afferden, ... ), grötter wjanne (Vliermaal), grötter wère (Swolgen), grötter wòrrə (Gennep), gröttər wòrrə (Heijen), grøtər werrə (Wanssum), grøtər wɛ̄re (Lottum), grûətər wêrə (Geleen), grədər werə (Well), jroeser wè:ədə (Bocholtz), jroeter wède (Kerkrade), jroeësër weeëdë (Bleijerheide), jroeəsər weadə (Kerkrade), jroësser weëde (Kerkrade), jruësser weäde (Vaals), jry(3)̄sər wê:də (Vaals), jróter wérde (Rimburg), jrüəsser wäəde (Vaals), wèrd groeter (Achel), i.e. zich uitbreiden.  gruətər wɛədə (Montzen), Of: mee mans were.  groater wèrĕ (Herten (bij Roermond)), helpen: helpen (Gingelom), houden: houden (Schaesberg, ... ), in de groei zijn: in de greuj zien (Maastricht), in de schauwen komen: en dǝ šǫwǝ kǫmǝ (Margraten  [(gezegd van haver)]  ), is (niet) goed: (da)s (nø̄ gō (Heppen), lukken: lukken (Jeuk, ... ), mag (niet) gedaan worden: mag (niet) gedaan worden (Kaulille), mogen: mogen (Neeroeteren), omhoog schieten: um hoeeg schieete (Venray), opbrengen: opbrengen (Riemst), opgroeien: opgreuje (Herten (bij Roermond)), opschieten: opschieten (Eksel), pakken: pakken (Borgloon, ... ), plaats geven: plaats geven (Sint-Truiden), profiteren: cheprofitēͅrt (Mettekoven), chəprofətīrt (Borgloon), geprofeteejed (Montenaken), geprofeteerd (Genk, ... ), geprofeteert (Beverst, ... ), geprofeteird (Wilderen), geprofeteirt (Sint-Truiden), geprofeteèrd (Bree), geprofetēerd (Diepenbeek), geprofetiejrd (Wintershoven), geprofetierd (Tongeren), geprofetjaid (Millen), geprofetjeut (Zichen-Zussen-Bolder), geprofetjooed (Wellen), geprofetèrt (Opitter), geprofĕteèrd (Zutendaal), geproffeteerd (Groot-Gelmen, ... ), geproffetiərt (Sint-Lambrechts-Herk), geproffetjĕt (Hoeselt), geproffetèrd (Reppel), geproffitiejrt (Ulbeek), geproffitèrd (Bree), geprofiteerd (Eisden, ... ), geprofiteeərd (Hoepertingen), geprofiteird (Sint-Truiden, ... ), geprofiteirt (Hoelbeek), geprofiteèrd (Opitter, ... ), geprofitierd (Kortessem), geprofitèrd (Sint-Lambrechts-Herk), geproͅfətēͅrt (Opglabbeek), gəprofetiərt (Gutshoven), gəprofitērt (Lanaken), gəprofətert (Dilsen), gəprofətērd (Herk-de-Stad), gəprofətēət (Sint-Lambrechts-Herk), gəprofətiēərt (Diepenbeek), gəprofətjəd (Eigenbilzen), gəprofətjət (Waltwilder), gəproͅfətejrt (Alken), gəproͅfətēt (Velm), gəproͅfətēͅrt (Sint-Truiden), gəprəfəte.ət (Vroenhoven), proffeteere (Boorsem), proffetiëre (Borgloon, ... ), profiteert (Beringen), profitēēt (Jeuk), profíteire (Jeuk), proëf`taere (Bocholt), proͅfəterə (Lanaken), pròffëtièrrë (Tongeren), pròfətijrə (Loksbergen), Dikker geworden.  geprofiteerd (Hoepertingen), Gewonnen in gewicht.  gəprofətɛ:rt (Genk), i.e. dikker worden.  profətērə (Montzen), i.e. groter worden van kinderen.  profetere(n) (Eigenbilzen), In gewicht toenemen.  geprofeteerd (Hasselt), Soms i.b.v. groeien.  profiteren (Sint-Truiden), Struiser worden.  geprofiteerd (Nieuwerkerken), Van kinderen, ook.  proffetìëre (Bilzen), Vet, dik worden.  geprofiteerd (Herk-de-Stad), rijpen: rī.pǝ (Eupen, ... ), schieten: schieten (Maastricht, ... ), schikken: schikken (Gruitrode), staan: staan (Engelmanshoven, ... ), struiken: štrȳkǝ (Klimmen, ... ), struis worden: hɛr wørt stroeys (Zolder), is stroes gewoeren (Neeroeteren), telen: telen (Riksingen, ... ), tieren: tieren (Val-Meer), trekken: trekken (Leopoldsburg, ... ), uit de kluiten wassen: ŭŭt də klŭŭtə wàssə (Gennep), uit de kwade zijn: PLAATS: de informant geeft als kerkdorp Jeuk/Hasselbroek op.  deeje is aat de kooje (Jeuk), voegen: voegen (Weert), wassen: (waasse) (Wanssum), gewassen (Bocholt), gèt wassen (Beek), gəwássə (Reuver), hij is gewassen (Lanklaar), wa.se (Zutendaal), wa.sə (Eys, ... ), waa`sse (Kortessem), waase (Gronsveld, ... ), waasse (Hoeselt, ... ), waassen (Gulpen), waasu (Brunssum), waasë (Bleijerheide), wase (Gronsveld, ... ), wasje (Velden), wasn (Helchteren, ... ), wasse (Amby, ... ), wasse(n) (Eigenbilzen), wassen (Achel, ... ), wassë (Tongeren), wassə (Brunssum, ... ), wassən (Elsloo, ... ), wasǝ (Aalst, ... ), wasǝn (Eksel, ... ), wasə (Geleen, ... ), wasən (Pey), waässe (Reijmerstok), wašǝ (Velden), waəsə (Wijlre), wāāsə (Mechelen, ... ), wāse (Bocholtz), wāsse (Leunen), wāssen (Heijen), wāssə (Wanssum), wāsə (Vaals), wusje (Boorsem), wà:ssə (Berg-en-Terblijt), wàsse (Sevenum), wàssĕ (Oirsbeek), wàssə (Amstenrade, ... ), wàsə (Merkelbeek), wássə (Beesel), wásë (Hoeselt), wásə (Kinrooi), wáásə (Epen), wâse (Venray), wâsse (Hoeselt, ... ), wâsə (Oostrum), wââ.se (Borgloon, ... ), wā.sǝ (Moresnet), wāsn (Houthalen, ... ), wāsǝ (America, ... ), węi̯sǝ (Aalst, ... ), węsǝ (Montenaken, ... ), wǫsǝ (Leut), wǭsǝ (Helden, ... ), (vervoegde vorm, "het koren wast")  wøs (Genoelselderen, ... ), wɛs (Echt), B.v. Die wasse zich nogal die jing van allewijl.  zich wasse (Peer), B.v. ouw jung sin ferm gewassen.  wasse (Hechtel), i.e. groter worden.  wāsə (Montzen), Mogelijkheid onderlijnd in vraagstelling.  wassen (Loksbergen), PLAATS: De informant geeft als gehucht Kiefhoek op.  wassen (Eksel), PLAATS: de informant geeft als kerkdorp Jeuk/Hasselbroek op.  wasse (Jeuk), Vereenvoudigd fonetisch schrift. Een streepje boven een klank of tweeklank geeft de Limburgse sleeptoon aan.  wàsə (Kuringen), willen: willen (Groot-Gelmen, ... ), winnen: gewonne (Hasselt), wèune (Bilzen), zwieren: sjwiere (Merkelbeek), zwaire (Neer) De algemene benaming voor het groter worden van het gewas. Het oude Limburgse woord is wassen; zoals de kaart laat zien, komt de term groeien onder invloed van het Nederlands echter al in bijna heel Limburg voor. Aarden betekent eigenlijk "goed groeien, goede opbrengst laten verwachten", evenals (ge)dijen en tieren in het tweede deel van het lemma. De benaming struiken betekent "een struik vormen" in de uitdrukking "het koren is al goed gestruikt" (Q 111). De opgegeven antwoorden voor "dat gewas ''gedijt'' niet" staan achter in het lemma bijeen. [RND 124; L 32, 13; L 44, 45; monogr.; add. uit A 3, 16; L 4, 16; L A2, 374] || die kleine heeft geprofiteerd (struiser, groter geworden) [ZND 40 (1942)] || groeien || groeien (Je bent nog niet groot genoeg om een flesch wijn leeg te drinken, je moet eerst nog wat groeien en grooter worden.) [DC 03 (1934)] || groeien, wassen || Groeien: Groter worden: in grootte toenemen, gezegd van kinderen (groeien, wassen, profiteren). [N 106 (2001)] || groeien: Groter worden: in grootte toenemen, gezegd van kinderen (groeien, wassen, profiteren). [N 84 (1981)] || groter worden (Je bent nog niet groot genoeg om een flesch wijn leeg te drinken, je moet eerst nog wat groeien en grooter worden.) [DC 03 (1934)] || wassen (groeien) I-4, III-1-1