| 24877 |
herik |
hering:
sinapis arvensis; syn.: zemmik
’ēͅreŋ (L424p Meeswijk),
zemmik:
zɛmǝk (L424p Meeswijk),
zɛmək (L424p Meeswijk),
-
zemmək (L424p Meeswijk)
|
herik || herik (Sinapis arvensis L.) [DC 43 (1968)] || kerik || Sinapis arvensis L. Zeer algemeen voorkomend onkruid op bouwland en in open bermen met goudgele bijeenstaande bloempjes en zaden in de vorm van zeer dunne opstaande boontjes. Het bloeit van mei tot september. De lengte varieert van 30 tot 80 cm. Het is ook bekend onder de oude naam krodde of wilde mosterd. Dit onkruid wordt vaak verward met knopherik (Raphanus raphanistrum L.), waar het sterk op lijkt. Knopherik komt meer voor op zandige akkers en bermen, terwijl de zaden groter zijn evenals de bloempjes, waarvan de kleur kan variëren van wit tot donkergeel en paars. Het bloeit van juli tot augustus en wordt 20 tot 60 cm hoog. Bij de opgaven wordt door een aantal informanten op dit verschil gewezen. Melm is droge akkergrond. Zie Goossens 1964; 1970 en 1988, 95-108. [N C, 2; JG 1a, 1b, 1c, 2c; A 17, 12; A 43, 12; monogr.]
I-5, III-4-3
|
| 34145 |
herkauwen |
neringen:
nēreŋǝ (L424p Meeswijk),
nēreŋǝn (L424p Meeswijk)
|
Het eerst niet of nauwelijks gekauwde, in de voormaag gedeeltelijk verteerde voedsel opnieuw verwerken. Zie afbeelding 7. [JG 1a, 1b, 1c, 2c; A 4, 13; L 14, 26; L 14, 88; L 20, 13; S 13; monogr.]
I-11
|
| 24321 |
hert, ree |
hert:
eͅrt (L424p Meeswijk),
ree:
riə (L424p Meeswijk)
|
hert || ree
III-4-2
|
| 20393 |
het huwelijk ontbinden |
scheiden:
sjéjjə (L424p Meeswijk)
|
scheiden
III-2-2
|
| 32689 |
het land aftreden |
aftreden:
ā.ftrē.i̯ǝ (L424p Meeswijk)
|
Voordat men begint te ploegen, schrijdt men de akker langs twee tegenover elkaar gelegen zijden af, a) om het midden te bepalen als men bijeen gaat ploegen, b) om hem in gelijke stukken te verdelen, als men in panden gaat ploegen, c) om de vooraf of achteraf te ploegen hoek uit te zetten, als het een gerende akker betreft. De opgesomde termen, die alle "het land", "de akker", "de plak" e.d. als object veronderstellen, zijn ook toepasselijk op het schrijdend opmeten van het land in het algemeen. [N 11, 40; N 11A, 131a; JG 1a + lb; monogr.]
I-1
|
| 34005 |
het paard leiden |
leiden:
lęi̯ǝ (L424p Meeswijk)
|
Het paard leiden of mennen door het met de teugels te sturen. Werkwoorden zoals varen en leiden werden niet door alle corresponenten gegeven. [N 8, 100 en 101b; Wi 25; monogr.]
I-10
|
| 34007 |
het paard met een dubbele lijn leiden |
jacht:
jāx (L424p Meeswijk)
|
Het paard besturen met een lange teugel uit één stuk, die aan de ene kant van het gebit vertrekt, langs de hand van de voerman gaat en langs de andere kant weer aan het gebit bevestigd is (cf. lemma Dubbele Lijn). Bij deze dubbele lijn, die links én rechts naar de hand van de voerder komt, trekt men aan de kant van de richting die het paard moet inslaan. Werkwoorden zoals varen, leiden werden niet altijd opgegeven. [JG 1b; N 8, 101b-c; N 13, 30 en 35]
I-10
|
| 19768 |
het vuur aansteken |
aanmaken:
ā.nmākə (L424p Meeswijk)
|
aansteken (bijv. een stoof)
III-2-1
|
| 19415 |
het vuur doven |
uitdoen:
ut˂dū.n (L424p Meeswijk),
uitragelen:
ōētrochelen (L424p Meeswijk)
|
de kachel dooven [ZND 31 (1939)] || uitblazen, doven, v.e. lamp
III-2-1
|
| 32924 |
heukelingen spreiden |
uitereengooien:
utǝręi̯.ngūi̯ǝ (L424p Meeswijk)
|
Het uiteengooien van de kleinste soort hoopjes, zodat ze verder kunnen drogen. Het voorwerp van de overgankelijke werkwoorden is steeds: heukelingen. ø...ŋ wijst op identieke antwoorden als in het lemma ''zwaden spreiden''.' [N 14, 105; JG 1a, 1b; A 34, 1; monogr.]
I-3
|